第5章
不登校
|
1.国・公・私立学校における不登校児童生徒の状況(学校基本調査)
不登校については,従来,学校基本調査において,30日以上欠席した児童生徒について,その理由別区分として,「病気」,「経済的理由」,「学校ぎらい」,「その他」として調査していたところ,近年,「不登校」という名称が一般的に使用されるようになったことに鑑み,平成10年度の調査から,上記区分のうち,「学校ぎらい」を「不登校」に名称変更した。
(1)国・公・私立学校における不登校児童生徒の状況
国・公・私立の小・中学校で,平成11年度に「不登校」を理由として30日以上欠席した不登校児童生徒は,小学生26,047人(前年度比30人増),中学生104,180人(前年度比2,505人増)の合計130,227人であり,調査開始以来最多となっている。
(表5−1)不登校児童生徒(30日以上欠席者)数の推移
区分 |
小学校 |
中学校 |
不登校児童生徒数の合計(人) |
||||||
(A)全児童数(人) |
(B)不登校児童数(人) |
不登校児童数の増▲減率(%) |
B/A×100(%) |
(A)全生徒数(人) |
(B)不登校生徒数(人) |
不登校生徒数の増▲減率(%) |
B/A×100(%) |
||
3年度 |
9,157,429 |
12,645 |
- |
0.14 |
5,188,314 |
54,172 |
- |
1.04 |
66,817 |
4年度 |
8,947,226 |
13,710 |
8.4 |
0.15 |
5,036,840 |
58,421 |
7.8 |
1.16 |
72,131 |
5年度 |
8,768,881 |
14,769 |
7.7 |
0.17 |
4,850,137 |
60,039 |
2.8 |
1.24 |
74,808 |
6年度 |
8,582,871 |
15,786 |
6.9 |
0.18 |
4,681,166 |
61,663 |
2.7 |
1.32 |
77,449 |
7年度 |
8,370,246 |
16,569 |
5.0 |
0.20 |
4,570,390 |
65,022 |
5.4 |
1.42 |
81,591 |
8年度 |
8,105,629 |
19,498 |
17.7 |
0.24 |
4,527,400 |
74,853 |
15.1 |
1.65 |
94,351 |
9年度 |
7,855,387 |
20,765 |
6.5 |
0.26 |
4,481,480 |
84,701 |
13.2 |
1.89 |
105,466 |
10年度 |
7,663,533 |
26,017 |
25.3 |
0.34 |
4,380,604 |
101,675 |
20.0 |
2.32 |
127,692 |
11年度 |
7,500,317 |
26,047 |
0.1 |
0.35 |
4,243,762 |
104,180 |
2.5 |
2.45 |
130,227 |
(図5−1)不登校児童生徒数の推移(30日以上)
3年度 |
4年度 |
5年度 |
6年度 |
7年度 |
8年度 |
9年度 |
10年度 |
11年度 |
|
小学校 |
12,645 |
13,710 |
14,769 |
15,786 |
16,569 |
19,498 |
20,765 |
26,017 |
26,047 |
中学校 |
54,172 |
58,421 |
60,039 |
61,663 |
65,022 |
74,853 |
84,701 |
101,675 |
104,180 |
計 |
66,817 |
72,131 |
74,808 |
77,449 |
81,591 |
94,351 |
105,466 |
127,692 |
130,227 |
(参考)不登校児童生徒(50日以上欠席者)数の推移
区分 |
小学校 |
中学校 |
不登校児童生徒数の合計(人) |
||||||
(A)全児童数(人) |
(B)不登校児童数(人) |
不登校児童数の増▲減率(%) |
B/A×100(%) |
(A)全生徒数(人) |
(B)不登校生徒数(人) |
不登校生徒数の増▲減率(%) |
B/A×100(%) |
||
41年度 |
9,584,061 |
4,430 |
- |
0.05 |
5,555,762 |
12,286 |
- |
0.22 |
16,716 |
42年度 |
9,452,071 |
4,111 |
▲ 7.2 |
0.04 |
5,270,854 |
11,255 |
▲ 8.4 |
0.21 |
15,366 |
43年度 |
9,383,182 |
3,875 |
▲ 5.7 |
0.04 |
5,043,069 |
9,631 |
▲ 14.4 |
0.19 |
13,506 |
44年度 |
9,403,193 |
3,807 |
▲ 1.8 |
0.04 |
4,865,196 |
9,239 |
▲ 4.1 |
0.19 |
13,046 |
45年度 |
9,493,485 |
3,626 |
▲ 4.8 |
0.04 |
4,716,833 |
8,357 |
▲ 9.5 |
0.18 |
11,983 |
46年度 |
9,595,021 |
3,292 |
▲ 9.2 |
0.03 |
4,694,250 |
7,522 |
▲ 10.0 |
0.16 |
10,814 |
47年度 |
9,696,133 |
2,958 |
▲ 10.1 |
0.03 |
4,688,444 |
7,066 |
▲ 6.1 |
0.15 |
10,024 |
48年度 |
9,816,536 |
3,017 |
2.0 |
0.03 |
4,779,593 |
7,880 |
11.5 |
0.16 |
10,897 |
49年度 |
10,088,776 |
2,651 |
▲ 12.1 |
0.03 |
4,735,705 |
7,310 |
▲ 7.2 |
0.15 |
9,961 |
50年度 |
10,364,846 |
2,830 |
6.8 |
0.03 |
4,762,442 |
7,704 |
5.4 |
0.16 |
10,534 |
51年度 |
10,609,985 |
2,951 |
4.3 |
0.03 |
4,833,902 |
8,362 |
8.5 |
0.17 |
11,313 |
52年度 |
10,819,651 |
2,965 |
0.5 |
0.03 |
4,977,119 |
9,808 |
17.3 |
0.20 |
12,773 |
53年度 |
11,146,874 |
3,211 |
8.3 |
0.03 |
5,048,296 |
10,429 |
6.3 |
0.21 |
13,640 |
54年度 |
11,629,110 |
3,434 |
6.9 |
0.03 |
4,966,972 |
12,002 |
15.1 |
0.24 |
15,436 |
55年度 |
11,826,573 |
3,679 |
7.1 |
0.03 |
5,094,402 |
13,536 |
12.8 |
0.27 |
17,215 |
56年度 |
11,924,653 |
3,625 |
▲ 1.5 |
0.03 |
5,299,282 |
15,912 |
17.6 |
0.30 |
19,537 |
57年度 |
11,901,520 |
3,624 |
▲ 0.0 |
0.03 |
5,623,975 |
20,165 |
26.7 |
0.36 |
23,789 |
58年度 |
11,739,452 |
3,840 |
6.0 |
0.03 |
5,706,810 |
24,059 |
19.3 |
0.42 |
27,899 |
59年度 |
11,464,221 |
3,976 |
3.5 |
0.03 |
5,828,867 |
26,215 |
9.0 |
0.45 |
30,191 |
60年度 |
11,095,372 |
4,071 |
2.4 |
0.04 |
5,990,183 |
27,926 |
6.5 |
0.47 |
31,997 |
61年度 |
10,665,404 |
4,407 |
8.3 |
0.04 |
6,105,749 |
29,673 |
6.3 |
0.49 |
34,080 |
62年度 |
10,226,323 |
5,293 |
20.1 |
0.05 |
6,081,330 |
32,748 |
10.4 |
0.54 |
38,041 |
63年度 |
9,872,520 |
6,291 |
18.9 |
0.06 |
5,896,080 |
36,110 |
10.3 |
0.61 |
42,401 |
元年度 |
9,606,627 |
7,179 |
14.1 |
0.07 |
5,619,297 |
40,087 |
11.0 |
0.71 |
47,266 |
2年度 |
9,373,295 |
8,014 |
11.6 |
0.09 |
5,369,162 |
40,223 |
0.3 |
0.75 |
48,237 |
3年度 |
9,157,429 |
9,652 |
20.4 |
0.11 |
5,188,314 |
43,796 |
8.9 |
0.84 |
53,448 |
4年度 |
8,947,226 |
10,449 |
8.3 |
0.12 |
5,036,840 |
47,526 |
8.5 |
0.94 |
57,975 |
5年度 |
8,768,881 |
11,469 |
9.8 |
0.13 |
4,850,137 |
49,212 |
3.5 |
1.01 |
60,681 |
6年度 |
8,582,871 |
12,240 |
6.7 |
0.14 |
4,681,166 |
51,365 |
4.4 |
1.10 |
63,605 |
7年度 |
8,370,246 |
12,782 |
4.4 |
0.15 |
4,570,390 |
54,092 |
5.3 |
1.18 |
66,874 |
8年度 |
8,105,629 |
15,314 |
19.8 |
0.19 |
4,527,400 |
62,228 |
15.0 |
1.37 |
77,542 |
9年度 |
7,855,387 |
16,383 |
7.0 |
0.21 |
4,481,480 |
71,127 |
14.3 |
1.59 |
87,510 |
10年度 |
7,663,533 |
20,724 |
26.5 |
0.27 |
4,380,604 |
85,942 |
20.8 |
1.96 |
106,666 |
(注)平成3年度以降の不登校児童生徒数は表5−1の内数
(参考)不登校児童生徒数の推移(50日以上)
41年度 |
45年度 |
50年度 |
55年度 |
60年度 |
元年度 |
2年度 |
3年度 |
4年度 |
5年度 |
6年度 |
7年度 |
8年度 |
9年度 |
10年度 |
|
小学校 |
4,430 |
3,626 |
2,830 |
3,679 |
4,071 |
7,179 |
8,014 |
9,652 |
10,449 |
11,469 |
12,240 |
12,782 |
15,314 |
16,383 |
20,724 |
中学校 |
12,286 |
8,357 |
7,704 |
13,536 |
27,926 |
40,087 |
40,223 |
43,796 |
47,526 |
49,212 |
51,365 |
54,092 |
62,228 |
71,127 |
85,942 |
計 |
16,716 |
11,983 |
10,534 |
17,215 |
31,997 |
47,266 |
48,237 |
53,448 |
57,975 |
60,681 |
63,605 |
66,874 |
77,542 |
87,510 |
106,666 |
(2)不登校の都道府県別児童生徒数(学校基本調査)
(表5−2)不登校の都道府県別児童生徒数(30日以上)
都道府県 |
小学校 |
中学校 |
計 |
||||||||||
計 |
国立 |
公立 |
私立 |
計 |
国立 |
公立 |
私立 |
計 |
国立 |
公立 |
私立 |
||
1 |
北海道 |
845 |
3 |
841 |
1 |
3,187 |
6 |
3,173 |
8 |
4,032 |
9 |
4,014 |
9 |
2 |
青森県 |
304 |
0 |
303 |
1 |
1,440 |
3 |
1,437 |
0 |
1,744 |
3 |
1,740 |
1 |
3 |
岩手県 |
247 |
2 |
245 |
0 |
1,077 |
11 |
1,060 |
6 |
1,324 |
13 |
1,305 |
6 |
4 |
宮城県 |
481 |
3 |
477 |
1 |
2,160 |
4 |
2,134 |
22 |
2,641 |
7 |
2,611 |
23 |
5 |
秋田県 |
202 |
0 |
202 |
0 |
714 |
0 |
713 |
1 |
916 |
0 |
915 |
1 |
6 |
山形県 |
245 |
3 |
242 |
0 |
984 |
5 |
978 |
1 |
1,229 |
8 |
1,220 |
1 |
7 |
福島県 |
393 |
0 |
393 |
0 |
1,713 |
3 |
1,703 |
7 |
2,106 |
3 |
2,096 |
7 |
8 |
茨城県 |
639 |
0 |
639 |
0 |
2,779 |
1 |
2,767 |
11 |
3,418 |
1 |
3,406 |
11 |
9 |
栃木県 |
510 |
0 |
510 |
0 |
2,359 |
0 |
2,349 |
10 |
2,869 |
0 |
2,859 |
10 |
10 |
群馬県 |
340 |
0 |
340 |
0 |
1,599 |
0 |
1,599 |
0 |
1,939 |
0 |
1,939 |
0 |
11 |
埼玉県 |
1,436 |
0 |
1,436 |
0 |
5,496 |
0 |
5,460 |
36 |
6,932 |
0 |
6,896 |
36 |
12 |
千葉県 |
924 |
2 |
920 |
2 |
4,347 |
0 |
4,296 |
51 |
5,271 |
2 |
5,216 |
53 |
13 |
東京都 |
2,362 |
3 |
2,326 |
33 |
8,300 |
7 |
7,803 |
490 |
10,662 |
10 |
10,129 |
523 |
14 |
神奈川県 |
1,652 |
4 |
1,644 |
4 |
6,783 |
9 |
6,599 |
175 |
8,435 |
13 |
8,243 |
179 |
15 |
新潟県 |
591 |
0 |
591 |
0 |
2,103 |
5 |
2,090 |
8 |
2,694 |
5 |
2,681 |
8 |
16 |
富山県 |
159 |
0 |
159 |
0 |
780 |
0 |
780 |
0 |
939 |
0 |
939 |
0 |
17 |
石川県 |
217 |
0 |
217 |
0 |
830 |
1 |
819 |
10 |
1,047 |
1 |
1,036 |
10 |
18 |
福井県 |
168 |
0 |
162 |
6 |
552 |
4 |
546 |
2 |
720 |
4 |
708 |
8 |
19 |
山梨県 |
196 |
2 |
194 |
0 |
847 |
0 |
842 |
5 |
1,043 |
2 |
1,036 |
5 |
20 |
長野県 |
657 |
3 |
654 |
0 |
1,711 |
4 |
1,706 |
1 |
2,368 |
7 |
2,360 |
1 |
21 |
岐阜県 |
558 |
0 |
557 |
1 |
1,813 |
1 |
1,793 |
19 |
2,371 |
1 |
2,350 |
20 |
22 |
静岡県 |
668 |
1 |
666 |
1 |
2,456 |
1 |
2,407 |
48 |
3,124 |
2 |
3,073 |
49 |
23 |
愛知県 |
1,486 |
0 |
1,486 |
0 |
5,927 |
3 |
5,851 |
73 |
7,413 |
3 |
7,337 |
73 |
24 |
三重県 |
358 |
1 |
357 |
0 |
1,319 |
2 |
1,300 |
17 |
1,677 |
3 |
1,657 |
17 |
25 |
滋賀県 |
565 |
4 |
561 |
0 |
1,298 |
4 |
1,277 |
17 |
1,863 |
8 |
1,838 |
17 |
26 |
京都府 |
615 |
4 |
605 |
6 |
2,303 |
5 |
2,245 |
53 |
2,918 |
9 |
2,850 |
59 |
27 |
大阪府 |
1,745 |
0 |
1,741 |
4 |
8,668 |
4 |
8,502 |
162 |
10,413 |
4 |
10,243 |
166 |
28 |
兵庫県 |
1,108 |
6 |
1,098 |
4 |
4,841 |
9 |
4,757 |
75 |
5,949 |
15 |
5,855 |
79 |
29 |
奈良県 |
382 |
5 |
377 |
0 |
1,348 |
0 |
1,327 |
21 |
1,730 |
5 |
1,704 |
21 |
30 |
和歌山県 |
395 |
0 |
395 |
0 |
1,170 |
12 |
1,150 |
8 |
1,565 |
12 |
1,545 |
8 |
31 |
鳥取県 |
160 |
3 |
157 |
0 |
779 |
3 |
776 |
0 |
939 |
6 |
933 |
0 |
32 |
島根県 |
261 |
4 |
257 |
0 |
683 |
4 |
676 |
3 |
944 |
8 |
933 |
3 |
33 |
岡山県 |
628 |
3 |
625 |
0 |
2,191 |
2 |
2,173 |
16 |
2,819 |
5 |
2,798 |
16 |
34 |
広島県 |
838 |
1 |
837 |
0 |
2,879 |
2 |
2,844 |
33 |
3,717 |
3 |
3,681 |
33 |
35 |
山口県 |
301 |
2 |
299 |
0 |
1,151 |
1 |
1,144 |
6 |
1,452 |
3 |
1,443 |
6 |
36 |
徳島県 |
181 |
2 |
179 |
0 |
723 |
3 |
720 |
0 |
904 |
5 |
899 |
0 |
37 |
香川県 |
182 |
0 |
182 |
0 |
977 |
5 |
964 |
8 |
1,159 |
5 |
1,146 |
8 |
38 |
愛媛県 |
184 |
0 |
184 |
0 |
830 |
5 |
817 |
8 |
1,014 |
5 |
1,001 |
8 |
39 |
高知県 |
266 |
0 |
264 |
2 |
765 |
0 |
739 |
26 |
1,031 |
0 |
1,003 |
28 |
40 |
福岡県 |
786 |
2 |
784 |
0 |
4,082 |
2 |
4,055 |
25 |
4,868 |
4 |
4,839 |
25 |
41 |
佐賀県 |
165 |
0 |
165 |
0 |
743 |
3 |
740 |
0 |
908 |
3 |
905 |
0 |
42 |
長崎県 |
239 |
0 |
230 |
9 |
1,018 |
5 |
1,000 |
13 |
1,257 |
5 |
1,230 |
22 |
43 |
熊本県 |
285 |
0 |
285 |
0 |
1,542 |
0 |
1,536 |
6 |
1,827 |
0 |
1,821 |
6 |
44 |
大分県 |
211 |
0 |
211 |
0 |
1,072 |
10 |
1,062 |
0 |
1,283 |
10 |
1,273 |
0 |
45 |
宮崎県 |
151 |
1 |
150 |
0 |
873 |
0 |
873 |
0 |
1,024 |
1 |
1,023 |
0 |
46 |
鹿児島県 |
303 |
2 |
299 |
2 |
1,210 |
9 |
1,190 |
11 |
1,513 |
11 |
1,489 |
13 |
47 |
沖縄県 |
458 |
0 |
458 |
0 |
1,758 |
0 |
1,755 |
3 |
2,216 |
0 |
2,213 |
3 |
合計 |
26,047 |
66 |
25,904 |
77 |
104,180 |
158 |
102,527 |
1,495 |
130,227 |
224 |
128,431 |
1,572 |